اتفاق جدیدی در روابط رهبر و رئیس جمهور یا تکرار عرف سابق؟!

 این مسئله که همزمان با جلسات رأی اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی دولت صورت گرفت، واکنش‌های گسترده‌ای را از سوی جریان‌های مختلف سیاسی و رسانه‌ها به دنبال داشت و به مباحثی درباره نقش رهبری در انتخاب وزرا و تفسیر‌های سیاسی از این تأییدات دامن زد.

درهفته گذشته در جریان بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت جدید در مجلس شورای اسلامی، دکتر مسعود پزشکیان، طی سخنرانی‌هایی تلاش کرد تا رأی اعتماد نمایندگان را برای وزرای پیشنهادی جلب کند. او در بخشی از سخنانش، به تأیید برخی از وزرا توسط مقام معظم رهبری اشاره کرد و به طور مشخص گفت که رهبری تعدادی از وزرا را تأیید کرده‌اند و حتی نام خانم صادق مالواجرد را به عنوان یکی از این افراد برای وزارت راه و شهرسازی ذکر کرد. این اظهارات به سرعت واکنش‌های متعددی را از سوی جریان‌های سیاسی و کاربران فضای مجازی به دنبال داشت.

بخش عمده‌ای از انتقاد‌ها از سوی کاربران و چهره‌های نزدیک به جریان پایداری مطرح شد. آن‌ها این سخنان پزشکیان را نوعی بهره‌برداری از نام و اعتبار رهبری برای جلب رأی اعتماد از نمایندگان مجلس تفسیر کردند. این گروه از منتقدان با استناد به برخی از بیانات، معتقد بودند که پزشکیان نباید از رهبری برای رسیدن به اهداف سیاسی خود هزینه کند. به عقیده این افراد، استناد به تأیید رهبری نباید ابزار سیاسی برای تأمین منافع جناحی یا جلب نظر نمایندگان مجلس باشد.

در پی این انتقادات، رهبر انقلاب اسلامی در اولین دیدار با وزرای جدید دولت، که روز سه‌شنبه ۶ شهریورماه ۱۴۰۳ انجام شد، درباره چگونگی مشورت رئیس جمهور با ایشان درباره کابینه به طور صریح اعلام کردند: «بنده تعدادی را که می‌شناختم و یا در مورد صلاحیت آن‌ها از منابع مورد وثوق مطمئن شده بودم، تأیید و بر برخی اسامی تأکید کردم، اما درباره تعداد بیشتری که نمی‌شناختم گفتم نظری ندارم که ایشان توانست مجلس را قانع کند و برای همه رای اعتماد بگیرد.» این سخنان به طور مشخص نشان داد که رهبری تنها بخشی از وزرای پیشنهادی را به دلیل شناخت قبلی تأیید کرده‌اند و درباره برخی دیگر، هیچ نظری نداشته‌اند. این اظهارات نیز به نوبه خود باعث واکنش‌هایی از سوی جریان‌های سیاسی شد.

برخی از کاربران نزدیک به جریان اصلاحات با استناد به این سخنان رهبری، اعلام کردند که اظهارات دکتر پزشکیان در مجلس بر پایه حقیقت بوده است. به عقیده آنها، اینکه رهبری به صراحت تأیید کرده‌اند که برخی از وزرا را شناخته و تأیید کرده‌اند، نشان‌دهنده صحت گفته‌های پزشکیان است. این گروه از کاربران همچنین به انتقاد از منتقدان پرداختند و معتقد بودند که انتقاد از وزرا به دلیل استناد به تأیید رهبری، بی‌اساس و فاقد پشتوانه منطقی است.

اما در مقابل، امیرحسین ثابتی، از چهره‌های منتقد جریان اصلاحات و از مخالفین برخی از وزرای پیشنهادی دولت، با انتشار توییتی به این موضوع واکنش نشان داد. او در این توییت نوشت: «رهبر انقلاب در دیدار با رئیس‌جمهور و کابینه جدید رسماً اعلام کردند که تعداد بیشتری از وزرای پیشنهادی را نمی‌شناختند و درباره آن‌ها نظری نداشتند. اما سخنان پزشکیان در مجلس طوری بود که انگار رهبری تک تک این افراد را پیشنهاد داده‌اند و وظیفه نمایندگان است که به همه کابینه رأی بدهند.»

این توییت ثابتی بار دیگر موجی از واکنش‌ها را در فضای مجازی برانگیخت. برخی کاربران او را به سانسور و تحریف سخنان رهبری متهم کردند و معتقد بودند که ثابتی با بیان ناقص و گزینشی سخنان رهبری، تلاش دارد تا مواضع خود را تقویت کرده و فضای عمومی را به نفع خود تغییر دهد. این گروه از کاربران، که بیشتر آن‌ها گرایش اصلاح‌طلبانه و یا اصولگرا میانه‌رو برچسب داشتند، بر این باور بودند که رهبری در سخنان خود به وضوح اشاره کرده‌اند که برخی از وزرا را تأیید کرده‌اند و این تأیید به معنای شناخت و رضایت از عملکرد آنهاست.

در همین راستا، عده‌ای از کاربران برگه رأی اعتماد امیرحسین ثابتی را نیز منتشر کردند که نشان می‌داد او به برخی از وزرا رأی اعتماد داده و به برخی دیگر، از جمله میدری، عراقچی و ظفرقندی، رأی منفی داده است. این کاربران با اشاره به سوابق طولانی این افراد در نظام جمهوری اسلامی، سوال کردند که چگونه ممکن است رهبر انقلاب این افراد را نشناسد، در حالی که آن‌ها سال‌ها در پست‌های مختلف دولتی فعالیت کرده‌اند. این سوال، به نوعی تردید در ادعای ثابتی را نشان می‌داد که گفته بود رهبری برخی وزرا را نمی‌شناخته‌اند.

در ادامه این بحث‌ها، عده‌ای از کاربران و تحلیل‌گران سیاسی بر این نکته تأکید کردند که تأیید یا عدم تأیید رهبری برای وزرا، به معنای الزام به رأی اعتماد نمایندگان نیست. آن‌ها معتقد بودند که حتی اگر رهبری برخی وزرا را تأیید کرده باشند، این تأیید به معنای وظیفه نمایندگان برای دادن رأی اعتماد نیست و نمایندگان باید بر اساس بررسی‌های خود و با توجه به صلاحیت‌های فردی وزرا، تصمیم‌گیری کنند.

درنهایت واکنش‌ها نشان می‌دهد که این ماجرا بیش از آنکه به موضوع تأیید وزرا از سوی رهبری مرتبط باشد، به تقابل دو جریان سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا بازمی‌گردد که هر یک سعی دارند با تفسیر و برداشت خود از سخنان رهبری، موضع خود را تقویت کرده و به آن مشروعیت بخشند.

از یک سو، اصلاح‌طلبان با استناد به تأیید رهبری، تلاش می‌کنند تا نشان دهند که کابینه پیشنهادی دولت، مورد تأیید عالی‌ترین مقام کشور است و نمایندگان به آن رأی اعتماد داده‌اند. از سوی دیگر، اصولگرایان و به‌ویژه جریان پایداری و "نوانقلابی ها" ، با انتقاد از این رویکرد، بر استقلال رأی نمایندگان تأکید دارند و معتقدند که تأیید رهبری نباید به معنای الزام نمایندگان به رأی اعتماد تلقی شود.

یکی از حواشی دیگر دیدار وزرای جدید با رهبر انقلاب اسلامی، حضور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت روحانی بود. این حضور از آن جهت جلب توجه کرد که ظریف پس از کناره‌گیری از ریاست مرکز استراتژیک ریاست‌جمهوری دولت پزشکیان و در پی گمانه‌زنی‌های مختلف، از جمله درباره تابعیت فرزندانش در خارج از کشور، بار دیگر در این دیدار و سمت ظاهر شد. بازگشت او به صحنه، آن هم در کنار وزرای جدید و در حضور رهبر انقلاب، واکنش‌های متعددی را در فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور برانگیخت.

برخی تحلیل‌گران این حضور را نشانه‌ای از اهمیت و جایگاه ظریف در نظام دانستند و آن را بازگشت و لزوم حضور او در عرصه سیاست، به ویژه در کنار مسعود پزشکیان، تعبیر کردند. در مقابل، برخی منتقدان، به‌ویژه از جریان‌های اصولگرا، با نگرانی به این حضور نگریستند و آن را نشانه‌ای از تلاش برای بازگرداندن او به معادلات سیاسی آینده تحلیل کردند. این بحث‌ها نیز به نوبه خود بر واکنش‌ها به دیدار وزیران جدید با رهبری تأثیر گذاشت.

لینک منبع خبر

برچسب ها : مسعود,پزشکیان,رهبرانقلاب,کابینه